Cumhuriyet Dönemi Toplum, Kültür ve Sanat Politikalarının Gelişimi

SUNUŞ

Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün “en büyük eserim” dediği Cumhuriye­timizin kuruluşunun yüzüncü yılına ulaşmanın gurur ve mutluluğu içe­risindeyiz. Türkiye Cumhuriyeti, binlerce yıllık Türk devlet tarihinin is­tiklal mücadelesinin ardından büyük bir ruh ve şevkle yükseltilmiş zafer burcudur. Türk milletinin Mustafa Kemal öncülüğünde yürüttüğü Millî Mücadele’den kesin bir zaferle çıkışının üzerinden geçen 100 yıl içerisin­de gelişerek ve güçlenerek dünyanın en saygın ülkelerinden biri olmayı başaran Türkiye, demokratik gelişimi, güçlü ekonomisi, doğal ve beşerî kaynak potansiyeli ile geleceğin süper güçlerinden biri olma yolunda emin adımlarla ilerlemektedir.

Millî Mücadele ile başlayan, TBMM’nin açılmasıyla ve Cumhuriyetin ila­nıyla hareketlenen siyasî, askerî, hukukî, ekonomik, sosyal ve teknolojik dönüşüm ve kalkınma hamleleri, toplum hayatının her alanında ve idarî sistemde önemli ve hızlı bir gelişme sürecinin dinamiklerini oluşturmuş­tur. Cumhuriyetimizin ilk yıllarında başlayan geniş kapsamlı kalkınma hamleleri, yüz yıl boyunca bazen hızlı bazen yavaş ama süreklilik içinde sürdürülmüş, aynı zamanda millî irade, insan hakları ve hukukun üstün­lüğünü esas alan demokratik gelişim süreci de ilerlemiş ve tüm alanlarda önemli kazanımlar elde edilmiştir.

Cumhuriyet, tamamladığı bir asırda bilimden sanata, ziraatten ulaşıma, sağlıktan savunmaya her alanda büyük başarılara imza atarken, Türk devleti uluslararası sistemdeki tüm kırılmalara, sarsıntılara, krizlere ve Anadolu’nun etrafındaki sayısız ihtilaflara rağmen mevcudiyetini ve bü­tünlüğünü korumakla kalmamış başka milletlere ve devletlere kimi za­man örnek kimi zaman da umut olmuştur.

Türk Akademisi Siyasi Sosyal Stratejik Araştırmalar Vakfı (TASAV) ola­rak; Türk milletinin gelişimine ve yükselmesine katkı sağlamak, sosyal ve entelektüel beslenmeye takviyede bulunmak, kazanımlarıyla birlik­te Cumhuriyetimizi yarınlara daha güçlü bir şekilde taşımak ve ilelebet pâyidar kılmak inanç ve iradesiyle kalıcı eserler oluşturmayı amaçladık. Bu doğrultuda, Türkiye’nin tarihî ve kültürel müktesebatını, bölgesel ve küresel gelişmeleri ve ülkemizin önünde duran fırsat ve riskleri göz ardı etmeden gelecek vizyonu oluşturabilecek yeni fikir ve politikaları gün ışı­ğına çıkarmak gayesiyle, “Cumhuriyetin 100. Yılı” adında bir kitap dizisi oluşturarak Türkiye’nin bir asırlık gelişim sürecini tahlil etmeye gayret ettik.

Odak noktası “Lider Ülke Türkiye” vizyonu olmak üzere, Türk tarih ve kültür hayatına, siyasî, askerî ve hukukî alana ilişkin gelişmeler, dış poli­tika, güvenlik, ekonomik ve sosyal sektörler gibi farklı disiplinlerde ala­nında uzmanlaşmış akademisyenlerce hazırlanan makalelerden oluşan kitaplarımızda; tarihî süreç analizi yanında daha gelişmiş, müreffeh bir Türkiye’ye erişilmesini ve ülkemizin küresel ölçekte belirleyici olmasını mümkün kılacak yeni fikir ve politikalar da irdelenmiştir.

İnancımız odur ki Cumhuriyetin kazanımları ile Türkiye’nin önü açık, ufku aydınlıktır. Türkiye’nin, sahip olduğu maddî ve kültürel sermaye unsurları ile manevî değerleri, köklü devlet tecrübesiyle ortaya koyacağı vakur duruş, her zaman itibar görmesini ve sözünün dinlenir olmasını sağlayacaktır. Türkiye, küresel düzeyde söz sahibi, siyasî, ekonomik ve diplomatik alanda belirleyici bir güç olacaktır.

Bu düşüncelerden hareketle, “Cumhuriyetin 100. Yılı” dizisi içinde de­ğerli bilim insanı Sayın Prof. Dr. Muhammet Hanifi MACİT’in editör­lüğünde hazırlanan, “Cumhuriyet Dönemi Toplum, Kültür ve Sanat Politi­kalarının Gelişimi” başlıklı bu kitap, Cumhuriyet döneminde uygulanan hukuk, kültür, sanat gibi toplumsal politikalarla sosyolojik gelişmelere ilişkin değerlendirmelerden oluşmaktadır.

Literatüre önemli katkı sunacağına ve referans bir eser olacağına inandı­ğımız bu kitap, alanlarında temayüz etmiş değerli uzman ve bilim insan­ları Prof. Dr. Hilmi DEMİR, Prof. Dr. Mehmet ALTUNKAYA, Prof. Dr. Hakan HİSARLIGİL, Prof. Dr. Reyhan BOLAK HİSARLIGİL, Prof. Dr. Yıldırım TORUN, Prof. Dr. Ruhi ERSOY, Prof. Dr. Hayri KESER, Doç. Dr. Murat ŞAHİN, Doç. Dr. Eren Alper YILMAZ, Doç. Dr. Yücel ÖZ­TÜRK, Doç. Dr. Kürşat ERSÖZ, Dr. Zeki ANIT, Dr. Tuğrul KORKMAZ, Dr. Demet AKTEPE, Dr. Yıldırım ERBAŞ, Ata BAYOĞLU’dan oluşan güçlü bir akademik ve uzman kadronun çok kıymetli bilimsel çalışmala­rıyla hazırlanmıştır.

Kitabın, okuyucu ve araştırmacılara yararlı olması ve yeni ufuklar açma­sı dileğiyle, başta Prof. Dr. Muhammet Hanifi MACİT olmak üzere ese­rin ortaya çıkmasında emek veren isimlerini zikrettiğimiz kıymetli bilim insanlarına, TASAV çalışanlarına ve kitabın hazırlanması ile yayınında emeği geçen herkese teşekkür ediyorum.

Bu vesileyle, “Benim naçiz vücudum elbet bir gün toprak olacaktır fakat Türki­ye Cumhuriyeti ilelebet payidar kalacaktır.” diyen Cumhuriyetimizin kuru­cusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ü, tüm kurucu kahramanları, aziz şehit ve gazilerimizi rahmet ve saygıyla anıyorum.

İsmail Faruk AKSU
TASAV Başkanı

İÇİNDEKİLER

İsmail Faruk AKSU / Sunuş

Prof. Dr. M. Hanifi MACİT / Giriş

Dr. Zeki ANIT
İmparatorluktan Milli Devlete Geçiş Sürecinde Türk Sosyolojisinin “Türk Kimliği”ni Tanımlama Gayretleri

Prof. Dr. Yıldırım TORUN
Yirminci Yüzyıl Türk Milliyetçiliği’nin Çeşitli Ekollerinde Millet Tasavvuru

Dr. Yıldırım ERBAŞ
Türk Siyasi Düşüncesinde Yerlilik Meselesi ve Modernizm

Prof. Dr. Mehmet ALTUNKAYA
Cumhuriyetin 100. Yılında Medeni Kanun

Doç. Dr. A. Kürşat ERSÖZ
Cumhuriyetin 100. Yılında İdari Yargı ve İdare Hukuku

Prof. Dr. Hayri KESER
Türk Anayasa Hukukunda Savunma Hakkı

Prof. Dr. Ruhi ERSOY
Cumhuriyetin 100. Yılında Türk Halk Bilimi Çalışmaları Üzerine Bir Değerlendirme ve
UNESCO Türkiye Millî Komisyonunun Çalışmaları

Dr. Tuğrul KORKMAZ
Toplumsal Bir Dönüştürme Aracı Olarak Cumhuriyet Dönemi Müzik Politikaları: Dün, Bugün ve Yarın

Dr. Öğr. Üyesi Demet AKTEPE
Cumhuriyet Döneminde Türk Müziği

Ata BAYOĞLU
Cumhuriyet Dönemi’nde Folklor Üzerine Çalışmalar ve Abdülkadir İnan

Prof. Dr. Hilmi DEMİR
Türk Devlet Yönetimde Din-Devlet İlişkileri

Prof. Dr. Hakan HİSARLIGİL & Prof. Dr. Beyhan B. HİSARLIGİL
Cumhuriyetin Kuruluş Sürecinde Atatürk’ün Gözüyle Geometri ve Dil İlişkisi

Doç. Dr. Yücel ÖZTÜRK
Millî Mücadele Dönemi Propaganda Kartpostallarında Kadın

Doç. Dr. Eren Alper YILMAZ
Sığınmacılara Yönelik Yürütülmesi Gereken Politika Önerileri

Doç. Dr. Murat ŞAHİN
Sosyal İlişkilerin Yeni Mekânı Metaverse Alanların Sunduğu Tehdit ve Fırsatlar