Sayı 47: Türk Devlet Felsefesi - II

EDİTÖRÜN NOTU

Dergimizin bir önceki sayısında “Türk Devlet Felsefesi” konusunu ele almıştık. Yine Türk Devlet Felsefesi’ni esas almakla birlikte, konunun daha önceki sayıda işlenmeyen farklı boyutlarının ele alındığı bu sayımız Sayın Prof. Dr. Hanifi Macit ve Doç. Dr. Yasin Şehitoğlu hocalarımızın sayı editörlüğünde hazırlanmıştır.

Bu çerçevede, Türk Devlet Felsefesinde önemli bir yeri olan Türk hâkimiyet telakkisinin ilk Türk devletlerinden bu yana devlet geleneğinin şekillenmesinde nasıl bir rol oynadığını inceleyen iki çalışma bizlere güç, hâkimiyet, egemenlik ve hükümdar gibi kavramların felsefî ve tarihî arka planını ortaya çıkarmaktadır. Bu çalışmalar, yüzyıllar öncesine dayanan devlet geleneğinin nasıl nesilden nesile taşınıp günümüze kadar ulaştığını ve halen yaşadığımız döneme nasıl tesir ettiğini izah etmektedir.

Türk Devlet Felsefesi açısından önem taşıyan bir başka husus, yurt kavramıdır. Eski çağlarda “çadır” anlamına gelen yurt kavramının zaman içerisinde “anavatan” anlamında kullanılmaya başlandığı ilgi çekici bir araştırma konusu olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu konuyu İskitler’den günümüze atalar kültü üzerinden izah eden makalemiz kültür tarihinin Türk Devlet Felsefesi içindeki yerini ortaya çıkarma açısından dikkate değer bir çalışma olmuştur.

Devletler için bağımsızlık, egemenlik ve sınırların hayatî önem taşıdığı malumdur. Bu kavramlar, Türk Devlet Felsefesinde de önemli bir yer tutmaktadır. Tüm devletler, bağımsızlıklarını ve egemenliklerini dünyanın diğer ülkeleri nezdinde görünür kılmak üzere arma, fors, tuğra, kitabe, bayrak şeklinde tezahür eden bazı sembolleri kullanagelmiştir. Türk devlet geleneğinde de bu tür sembollere sıkça rastlamak mümkündür. Dolayısıyla, sembollerin Türk devlet felsefesindeki ve devlet geleneğindeki önemini anlamak da önemlidir. Bu çerçevede, dergimizde yer verdiğimiz makalelerden biri, ay-yıldızlı al bayrağın Türk devlet felsefesi açısından taşıdığı önemi ortaya koymakla birlikte bu sembolün nasıl Türk milletinin tarihin hiçbir döneminde devletsiz kalmadığını ilân ettiğini gözler önüne sermektedir.

Bu sayının konu başlığı olan Türk Devlet Felsefesi dendiğinde akla ilk gelen isimlerden birinin İslâmiyet öncesi Türk siyasî ve kültür tarihi üzerinde yaptığı çalışmalarla tanınan Bahaeddin Ögel olduğu tartışmasızdır. Dolayısıyla, merhum Bahaeddin Ögel’in “Türklerde Devlet Anlayışı” adlı kitabının detaylı bir incelemesine yer vermeyi, hacamızın muazzam birikimini ve konuya ilişkin önemli tahlillerini sizlerle paylaşmak açısından gerekli gördük.

Bütün bu çalışmaların, Türk Devlet Felsefesinin farklı boyutlarını anlamak ve böylelikle geçmişten geleceğe uzanan büyük bir geleneği anlamlandırabilmek için eşine az rastlanır nitelikte bir kaynak ortaya çıkardığı kanaatindeyim.  

Böylesine önemli bir eserin hazırlanmasında emeği geçen başta dergimizin sahibi ve TASAV Başkanı Sayın İsmail Faruk Aksu olmak üzere sayı editörlerimiz Sayın Prof. Dr. Muhammed Hanifi Macit ve Doç. Dr. Yasin Şehitoğlu’na, Yazı İşleri Müdürümüz Sayın Konur Alp Koçak’a, Yayın Kurulu ve Danışma Kurulu üyelerimize, dergimizin tasarım ve basım işlerini gerçekleştiren Net Ofset’in çalışanlarına şükranlarımı sunuyorum.

Bir sonraki sayıda buluşmak üzere, iyi okumalar diliyoruz.

Doç. Dr. Mehmet GÜNAL
Editör

SAYI EDİTÖRLERİNİN SUNUŞU

Türkiz dergisinin Türk devlet felsefesine ayrılmış olan ikinci sayısı, Türk devlet felsefesinin derin izlerini taşıyan çok değerli metin ve analizlerle hazırlanmıştır. Bu sayı, hâkimiyet ve düzen anlayışının geçmişten günümüze izlerini süren iki makale, yine sembollerin milletler için değer ve önemini konu edinen bir makale ve güncel bir sorun olan göçmen meselesine farklı bir bakış açısını dile getiren, yurt kavramının millet için taşıdığı anlamı irdeleyen, son olarak da özel bir kitap incelemesini ihtiva eden üç makaleden oluşmaktadır.  

Doç. Dr. Erkan Göksu hocanın, “Türk Hâkimiyet Anlayışı Üzerine” başlığını taşıyan çalışması, Türk kültüründe yönetimi özel olarak irdeleyen bir metindir. İfade edilen düzen arayışının tarihsel bir bakış açısıyla ele alındığı derin bir tahlildir. 

Doç. Dr. Ümit Kılıç hocanın, “Osmanlı Devletinde Hâkimiyet Anlayışı” başlıklı çalışması büyük imparatorluğun hâkimiyet anlayışının özgün bir değerlendirmesini içermektedir. Çalışma güç ve hâkimiyet açısından da okunabilir.

Doç. Dr. Oktay Özgül hoca, “İskitler’de Atalar Kültü ve Yurt Kavramı” başlığını taşıyan çalışmasıyla devlet geleneğini “yurt” kavramı üzerinden özel bir değerlendirmeye tabi tutmuştur.

Fatih Oğuz Bey, “Türk Devlet Modeli Avrupa Devletlerine Rol Model Olabilir mi?” başlıklı çalışmayla güncel bir problem olan “göç” olgusuna tarihsel bir arka plandan, Türk devlet geleneğinden bakmış ve bu tarihsel aklın bir model olup olamayacağını tartışmıştır.

Araştırmacı Yazar Mustafa Yiğit, “Devlet Felsefemizde Bir Bağımsızlık Sembolü: Ay-Yıldızlı Al Bayrak” adlı çalışmasıyla sembollerin milletler için taşıdığı tarihsel ve güncel anlamı Türklerde bayrak sembolü üzerinden değerlendirmeye tabi tutmuştur.

Doç. Dr. Yasin Şehitoğlu’nun, “Prof. Dr. Bahaeddin Ögel’in Türklerde Devlet Anlayışı” isimli eserini incelemesi iki açıdan özel bir değerlendirmedir. İlki, Bahaeddin Ögel hocanın bu çalışması alanında önemli bir kaynak metindir ve bu önem özgün bir çalışmayla kendini ortaya koymuştur. İkincisi ise, milletler için vefa önemli bir özelliktir ve iddiamız Türkler’in bu haslete sahip olduğu yönündedir. Bu vesileyle, merhum Ögel’in bu önemli eseri okuyucularımız için tekrar mercek altına alınmış ve derinliği ifade edilmeye çalışılmıştır.

Prof. Dr. Hanifi MACİT
Doç. Dr.Yasin ŞEHİTOĞLU

İÇİNDEKİLER