Cilt: 16, No: 1 (Nisan 2025)

SUNUŞ

Değerli Okurlar,

Dergimizin 16. cildinin ilk sayısını okurlarımızın ve akademik çevrelerin yararına sunmaktayız. Dünya siyasi olayları öylesine baş döndürücü bir hızda gelişmekte ki son dört ay içinde, Trump’ın ABD Başkanlığı’na yeniden seçilerek göreve başlamasından, Suriye’deki devrime, Rusya-Ukrayna müzakerelerinden, Hamas-İsrail ateşkes ve esir takasına, Çin’in Tayvan etrafındaki askeri hareketliliğinden “yeni ticaret savaşları”na kadar pek çok kritik başlangıca ve gelişmeye şahit olunmuştur. ABD-Çin güç rekabetinin sertleşmesi, ABD-Avrupa ilişkilerinin yeni bir boyut kazanması, ABD-Rusya yakınlaşması ve Avrupa’nın artan Rusya endişesi gibi konular uluslararası ilişkilerin ve Türk dış politikasının da yeni gündem maddeleri arasındadır. Öte yandan ABD’nin siyasi desteğini arkasına alan İsrail, uluslararası hukuku ve insani değerleri hiçe sayarak Gazze’de soykırıma varan uygulamalarını ısrarla devam ettirmektedir. İç savaşın başlangıcından yaklaşık 13 yıl sonra rejimin devrilmesiyle Suriye savaşının son bulmasının jeopolitik yansımaları, Avrupa siyasetinde göçmen karşıtı aşırı sağ partilerin yükselişinin sürmesi ve hepsinin yanında Türk dünyasına dönük jeopolitik ilginin her geçen gün artması yakından takip edilmesi gereken olaylardır. Tüm bunlar yaşanırken, iklim değişikliği, küresel salgın riskleri, küresel ekonomik daralma ve dalgalanmalar, siber savaş riskleri de varlığını sürdürmektedir. Böylesine kırılgan ve çatışmalı bir iklimde siyaset bilimi ve/veya uluslararası ilişkiler konularının akademik araştırmalarda daha fazla konu edinilmiş olması şaşırtıcı olmamalıdır. Bununla birlikte sosyal bilimlerin ana laboratuarı olmayı sürdüren tarihin yanı sıra verilerle önemli bir gösterge olan ekonomi konu başlığı da dergimizde kendisine yer bulmaktadır.

Düşünce Dünyasında TÜRKİZ Dergisi’nin bu sayısında ilk makale siyaset bilimi alanındadır. Prof. Dr. Nihat YILMAZ’ın kaleme aldığı “Siyasal Karar Alma Süreçlerinin Şeffaflığı ve Gizli Bilgileri Kötüye Kullanmama İlkesi” başlıklı bu araştırma makalesinde, şeffaflık kavramının demokrasi açısından taşıdığı anlam üzerinde durulduktan sonra gizlilik kavramının hem gerekli hem de riskli yönleri tartışılmıştır. Bununla birlikte yazar; kamu görevlilerinin ve siyasetçilerin, eldeki bilgileri yalnızca kamu yararına ve hukuki çerçeveye uygun biçimde kullanmaları gerektiğini ve gizli bilgileri kötüye kullanmama ilkesinin önemini vurgulamıştır.

Öğr. Gör. Osman TEKELİOĞLU’nun “Seçim Sistemlerinin Siyasal Hayata Etkileri: 1961 Seçimleri Örneği” başlıklı makalesi seçim sistemlerinin, çoğunluk sistemleri ve nispi temsil sistemleri gibi türleriyle ele alınmasından sonra bu yönüyle Türk siyasal hayatının önemli dönüm noktalarından olan 1961 Seçimlerinin analiz edildiği bir makaledir. Araştırmacı bu makalesinde dönemin değişen seçim sistemini, seçime katılan siyasi partileri, seçim sonuçlarını ve kurulan hükümetleri incelemektedir. Makale, seçim sistemleri ve seçimler gibi siyaset bilimi konuları çalışan araştırmacılar için güzel bir kaynak olacaktır. Ayrıca günümüz Türk siyaseti açısından da önemli tecrübeleri içeren söz konusu dönemin etraflıca incelenmesi, dergimizin yayın politikaları ve konu tercihleriyle de örtüşmektedir.

“Devlet ve Gelenek: Milli Devletten Sovyet Cumhuriyetine Özbekistan” başlıklı makalesinde Gulrukh DADAKHON KHASAN, makalesinde Özbekistan’ın tarihsel süreçteki devlet geleneğini kapsamlı bir şekilde ele aldıktan sonra Sovyetler Birliği’nin dağılmasına kadar uzanan dönemde elde edilen idari tecrübeleri incelemiştir. Esasen hem tarih hem siyaset bilimi hem de uluslararası ilişkiler alanı dahilinde incelenebilecek bir çalışma olması nedeniyle dikkat çekmektedir. Nitekim yazar, Özbekistan’ın idari deneyimlerinin siyasi yapıya ve toplumsal hafızaya yansımalarını ele almış, Özbek kimliğinin ne ölçüde etkilendiğini analiz etmiştir. Dolayısıyla çalışma, Türk dünyasına veya Sovyet döneminin idari sistemlerine yönelen araştırmacılar için ilgi uyandırabilecek bir makaledir.

Dr. Duhan KALKAN’IN hazırladığı “Bir Yumuşak Güç Örneği Olarak Körfez Ülkelerinde Hint Diasporası” başlıklı çalışma, Dünyanın en büyük diaspora yapılanmalarından birine sahip olan Hindistan örneğini ele almıştır. Çalışmada, Hindistan’ın diasporayı bir yumuşak güç unsuru olarak etkili şekilde kullandığı ve bu yönüyle önemli iç ve dış politika stratejileri ürettiğinin altı çizilmektedir. Bu çerçevede Hintlilerin yoğun olarak yaşadığı bölgelerin başında Körfez bölgesinin geldiği, Hindistan’ın buradaki Hintli nüfus aracılığıyla uygulamaya koyduğu diaspora faaliyetleri ve bunun bölgenin ekonomik, sosyal ve kültürel yapısına olan önemli etkileri incelenmiştir. Diasporanın, sektörel seviyede faaliyetlerini inceleyen yazar, Hindistan’ın iç ve dış politika stratejilerine etki eden sosyo-kültürel ve sosyo-ekonomik gerçekliklerine dikkat çekmektedir. Tüm yönleriyle ilgi uyandıracağına inandığımız bu çalışma, ilgili araştırmacılara da yol gösterici olacaktır.

Son olarak Doç. Dr. Sabri ÖZ, “Tarladan Sofraya: “Graf Teorisi” ile Tarım Ürünleri Fiyat Değişkenliklerinin Analizi” başlıklı makaleyle tarım ürünleri fiyatlarının, tarladan sofraya ulaşana kadar önemli değişiklikler yaşadığı, bunda üretim maliyetleri, lojistik süreçler, piyasa dinamikleri ve dışsal ekonomik faktörlerin etkili olduğu gibi önemli çıktılarla tarım konulu bir ekonomi çalışması ortaya koymuştur. Yazar bu çalışmasında, graf teorisini kullanarak tarım ürünlerinin tedarik zinciri boyunca fiyat değişimlerini modellemeyi ve analiz etmeyi amaçlamıştır. Ayrıca bu çalışma, gıda enflasyonu, tarım politikaları ve tedarik zinciri yönetimi açısından önemli çıktılar sunarak, karar vericilere stratejik önerilerde bulunmaktadır. Yazara göre Graf teorisi tabanlı yaklaşım, tarımsal tedarik zincirlerinde fiyat dinamiklerinin anlaşılması için güçlü bir analitik çerçeve sunmaktadır. Nihayetinde TÜRKİZ okurları için tarımsal tedarik zincirlerinde fiyat dinamiklerinin anlaşılabilmesi bağlamında iklim değişikliği, kuraklık ve su sorunu gibi sorunların sıklıkla konuşulduğu günümüzde bu çalışmanın epeyce faydalı olacağı değerlendirilmektedir.

2010 yılında yayın hayatına başlayan dergimizin 70. sayısıyla (16/1) okurlarının huzuruna çıkması, Türk Akademisi Siyasi Sosyal Stratejik Araştırmalar Vakfı (TASAV) ve Düşünce Dünyasında TÜRKİZ ailesi için gurur vesilesidir. 16. cildimizin ilk sayısının, okurlarımız ve akademik hayatımız açısından faydalı olmasını dilerken, sayının hakemleri, alan editörleri ve teknik ekipte emek veren herkese şükranlarımı sunuyorum.

Prof. Dr. Yalçın SARIKAYA
Editör

İÇİNDEKİLER