Cilt: 15, No: 3 (Aralık 2024)

SUNUŞ

Değerli okurlar,

Dergimizin 15. cildinin üçüncü ve 2024 yılının son sayısını okurlarımızın ve akademik çevrelerin yararına sunmaktayız. Geride bıraktığımız yıl içinde hem Türkiye’de hem de Türkiye’nin yakın çevresinde son derece önemli sosyal ve siyasal gelişmeler olmuştur. Rusya-Ukrayna savaşının Ukrayna’nın Rusya içinde giriştiği operasyonlarla yeni bir boyut kazanması, Avrupa siyasetinde göçmen karşıtı aşırı sağ partilerin yükselişinin sürmesi, İsrail’in Aksa Tufanı Operasyonu sonrasında başlattığı saldırıların büyük bir insanlık suçuna dönüşüp birinci yılını tamamlaması, ABD’de yapılan Başkanlık seçimlerini Donald Trump’ın kazanması, Suriye’de Esad rejiminin devrilmesi gibi olayların tamamı dünya çapında ancak Türkiye etrafında gerçekleşmiş kritik önemde olaylardır. Tüm bunlar yaşanırken, iklim değişikliği, küresel salgın riskleri, küresel ekonomik daralma ve dalgalanmalar, siber savaş riskleri de varlığını sürdürmektedir. Böylesine kırılgan ve çatışmalı bir iklimde siyaset bilimi ve/veya uluslararası ilişkiler konularının akademik araştırmalarda daha fazla konu edinilmiş olması şaşırtıcı olmamalıdır. Bununla birlikte tarih, sosyal bilimlerin ana laboratuvarı olmayı sürdürmekte, bu yönüyle dergimizin bu sayısında da kendine yer bulmaktadır.

Düşünce Dünyasında TÜRKİZ Dergisi’nde yine muhtelif sosyal bilim alanlarından yazılar yer almaktadır. İlk olarak Alper BAKICI’nın kaleme aldığı “İmparatorluk Mirasından Cumhuriyete Türkiye’de Kültürel Hegemonya ve Türk Milliyetçiliği” başlıklı araştırma makalesinde, Türk milliyetçiliğini doğuran faktörler, fikir ve siyaset insanlarının düşünceleri ve kültüre olan bakış açıları incelemeye konu edilmiştir. Yazar bu çalışmada Türk tarihini çeşitli evreler halinde ama bütünlük içinde ele alarak Cumhuriyet dönemiyle birlikte Türk milliyetçiliğinin gelişimini farklı bir bakış açısıyla analiz etmektedir.

Dursun Can EYÜBOĞLU’nun “Uşun Koca Oğlu Segrek Boyu’nun Coğrafyası” başlıklı makalesi, 65. ve 66. sayılarımızda yer alan çalışmalarının devamı veya tamamlayıcısı niteliğinde bir makaledir. Araştırmacı bu makalesinde Türk edebiyatının temel taşlarından olan Dede Korkut destanlarının farklı varyantları hakkında bilgi verdikten sonra, bu nüshaların ortaya koyduğu yer adlarından hareketle Dede Korkut coğrafyasını incelemektedir. Türk halk kültürü, Türk mitolojisi ve Türk toponomisi açılarından dikkat çekici tespitler barındıran bu makale, Türk dünyasının farklı ülkelerinden çok sayıda araştırmacının Dede Korkut’a ilişkin eserlerini de kaynak olarak kullanmış bir eserdir.

“Çarlık Rusya’nın Birinci Dünya Savaşı’nda Kafkasya’ya Göç Eden Ermeni Mülteciler Arasında Ortaya Çıkan Salgın Hastalıklarla İlgili Yürüttüğü Faaliyetler” başlıklı makalesinde Eray BAYRAMOL, Rusça ve Türkçe kaynaklara istinad ederek hem Türkiye hem de bütünüyle Kafkasya için son derece zor bir dönem olan Birinci Dünya Savaşı yıllarına dair ilginç bir konuyu incelemektedir. Makale, o dönemde Çarlık Rusya tarafından Kafkasya’nın, Abhazya, Ahılkelek, Krasnodar, Erivan, Gümrü, Karabağ gibi çeşitli bölgelerine yerleştirilen Ermeni mültecilere dair yeni çalışmaların da kapısını aralayabilecek kıymetli bir tarih araştırmasıdır.

Ömer Faruk KORKMAZ ve Selin Soğukoğlu KORKMAZ’ın birlikte hazırladıkları “Türk Devletleri Teşkilatı Ekonomik İş Birliğinin Bankacılık ve Finans Boyutu” başlıklı çalışmaları, Avrasya coğrafyasında giderek etkin bir bölgesel örgüt olma hüviyeti kazanan TDT’nin ekonomi boyutuna odaklanan bir araştırma makalesidir. Bu makale, bir taraftan TDT ve üyelerin genel ekonomik görünümleri hakkında bilgi verirken, diğer taraftan da TDT’nin bir uluslararası bölgesel teşkilat olarak hangi alanlarda ekonomik iş birliği imkânları geliştirdiğini bilhassa finans ve bankacılık üzerinden tahlil etmektedir.

Son olarak Zeynep AYDOĞAN “Fırtınalı Yıllar: Doğu Türkistan’ı Cumhuriyete Hazırlayan Süreç” başlıklı makaleyle Doğu Türkistan’da Çin yönetiminin uyguladığı baskıcı politikalara ve bu politikalara karşı verilen direnişin detaylarına odaklanmaktadır. Yazar, Doğu Türkistan İslam Cumhuriyeti’nin kurulmasını mümkün kılan tarihsel, siyasi ve toplumsal gelişmeler yanında Doğu Türkistan aydınlarının ve toplumun önde gelenlerinin tercih ettikleri mücadele yolunu Uygur bağımsızlık tarihinin verileri ve siyasi söylemler doğrultusunda incelemektedir. Uygur Türklerinin maruz kaldığı baskı politikaları zaman zaman dünya ölçeğinde kamuoyuna yansımakla birlikte hâlâ gereken ilgiyi görmemesi gerçeğini göz önünde bulundurarak, bu çalışmanın insanlık adına utanç verici uygulamaların öğrenilmesine de katkı sağlayacağını değerlendiriyoruz. 15. cildimizin son sayısının, okurlarımız ve akademik hayatımız açısından faydalı olmasını dilerken, sayının hakemleri, alan editörleri ve teknik ekipte emek veren herkese şükranlarımı sunuyorum.

Prof. Dr. Yalçın SARIKAYA
Editör

İÇİNDEKİLER